این روزها، بسیاری معتقدند که سینما اگرچه می‌تواند در تصویرسازی از اتفاقات مهم کشور از یک سو و فرهنگ‌سازی از سوی دیگر فعالیت بسیار تاثیرگذاری داشته باشد اما مشکلات اقتصادی روز به روز باعث کوچک‌تر شدن آن می‌شود.
به گزارش صبا، در این میان بسیاری بر این باورند که سینما علی‌رغم حرکت به سمت خصوصی‌سازی در تولید، نیازمند سرمایه‌گذاری سازمان‌ها، ارگان‌هایی است که به شکلی با فرهنگ و آینده شهروندان در ارتباط هستند چرا که وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با وظایف فراوانی و گاها غیرقابل تجمیعی که دارد، نمی‌تواند به این مجال رسیدگی مالی چندانی داشته باشد؛ اتفاقی که در هالیوود به عنوان مهمترین قطب سینمایی جهان، امری طبیعی است و ارگان‌های مختلف آن، به خصوص وزارت دفاع ایالات متحده، موسسات تکنولوژیکی، فناورانه و صنعتی نقشی اساسی در تبلیغات غیرمستقیم یا مستقیم در فیلم‌های شاخص خود دارند؛ فیلم‌هایی مانند «کاپیتان فیلیپس» و… که هم در داستان‌پردازی حمایت می‌شوند و هم در تولید، نمایش و… .
در این راستا، هفت داور شاخص سومین جشنواره فیلم فناوری و صنعتی پس از مشاهده فیلم‌های برگزیده بخش مسابقه، دور یک میز نشستند و درباره آسیب‌شناسی ارتباط صنعت، فناوری و سینما و همچنین دلیل عدم درک و اعتماد متقابل سرمایه‌گذار و فیلمساز با خبرنگار ما سخن گفتند:
*** قائم‌مقام سیما: به تاثیر فیلم و سینما روی خودباوری ملی توجه نمی‌شود
رضا پورحسین، قائم مقام سیما با اشاره به لزوم ترویج پیشرفت‌های کشور در حوزه تصویر گفت: متاسفانه در کشور ما اخبار حوادث بیشتر و بهتر منعکس می‌شود و کارهای صنعتی، دانش‌بنیان، علمی و کارآفرینی کمتر. یک دلیل آن، عدم نگرش خوب صاحبان و مدیران صنعت به هنر و فیلم و دلیل دیگر فقر اندیشه‌های سینمای ایران است.
وی ادامه داد: متاسفانه گفتمان علمی و فناوری در سینمای مستند و داستانی ضعیف است. در هر صورت مردم از حجم و گستردگی کار صنعتی مطلع نیستند در حالیکه مطلع شدن مردم از این اتفاقات از طریق هنر، نشاط آور و امیدآفرین است.
این استاد دانشگاه مهمترین آسیب فیلم‌های صنعتی و فناورانه را اینگونه ارزیابی می‌کند: مهمترین آسیب، ضعف پژوهش و دور بودن فیلمسازی صنعتی و علمی از ذائقه و سلیقه مخاطب است. نکته دیگر عدم توجه این گستره به تاثیر بسیار خوبی است که این فیلم‌ها روی خودباوری ملی دارند. سرمایه‌گذاران صنعتی و علمی باید پیوند بیشتر و محکم‌تری با هنر، سینما و تلویزیون برقرار کنند.
پورحسین که فیلم‌های جشنواره فناوری و صنعتی را به عنوان محصولات این بخش در سه سال گذشته بررسی کرده است، درباره مجموع این آثار گفت: مجموع کیفیت آثار هنری در بخش فناوری و صنعت متوسط به پایین است. این اتفاق شاید به این دلیل است که چنین آثاری کمتر ساخته شده است در حالیکه فیلم‌های علمی و صنعتی، انگیزه‌آور و جریان‌ساز است.
*** فرخ‌نژاد: سال‌هاست که به اشتباه از تبلیغ مستقیم استفاده می‌کنیم
حمید فرخ‌نژاد نیز با تاکید بر اینکه فیلم و سینما یکی از ابزارهای مهم تبلیغات در دنیا محسوب می‌شوند، بیان کرد: در همه دنیا از ظرفیت‌های سینما برای تبلیغات استفاده می‌شود و اتفاقا وابستگی شدیدی هم به آن وجود دارد.
وی با ابراز تاسف از اینکه در ایران قانون و قاعده‌ای برای تبلیغات وجود ندارد، افزود: هرکسی که می‌خواهد تبلیغی انجام دهد، بودجه‌ای را می‌گیرد و مشغول می‌شود، در صورتیکه برای موفقیت باید مکانیزم و چهارچوب مشخصی برای این‌کار وجود داشته باشد تا به نتیجه مطلوب دست پیدا کنیم.
این بازیگر سینما با بیان اینکه هنر می‌تواند غیر مستقیم حرفش را بزند، یادآور شد: سال‌هاست در کشور از روش تبلیغ مستقیم استفاده کرده‌ایم. یک نفر به عنوان مرکزیت تصویر، درباره خوب و بد هشدار می‌دهد و حرف‌هایش را هم مستقیم می‌زند، اما تغییری اتفاق نیفتاده و تاثیری هم نداشته، پس باید روش این کار را عوض کرد. به نظر من ابتدایی‌ترین و کم‌بازده‌ترین نوع تبلیغات، تبلیغات مستقیم است.
** مکری: تبلیغ غیرمستقیم در ایران درست استفاده نمی‌شود
شهرام مکری هم که یکی از کارگردانان جوان شاخص سینمای ایران است، با بیان اینکه اگر بخواهیم با فیلم و مستند صنعتی کالای ایرانی را معرفی کنیم باید چند نکته را در نظر بگیریم، بیان کرد: مهمترین موضوع آن است که بتوانیم در مخاطب احساس اطمینان به وجود بیاوریم؛ در ابتدا اطمینان به رسانه و پس از آن اعتماد نسبت به حرفی که آن رسانه می‌زند. باید با مخاطب صادق بود و در کنار همه نقاط قوت، از ضعف ها وکاستی‌ها هم صحبت کرد، مخاطب را باهوش در نظر گرفت و به او احترام گذاشت.
داور جشنواره فیلم و عکس فناوری و صنعتی با بیان اینکه در ایران خیلی از تبلیغات غیر مستقیم بهره نمی‌گیریم، یادآور شد: جامعه ما تا به امروز بیشتر درگیر هیجانات برون‌فکنانه و عکس‌العمل‌های آنی بوده است. شعارهای مستقیم تاثیر بیشتر برآن داشته است تا آموزش غیرمستقیم.
وی افزود: بخشی از این تاثیرات به فرهنگ ما بر می‌گردد و صاحبان تفکر در ایران برای آموزش اندیشه‌های خودشان صبر و تحمل کمی دارند و می‌خواهند در کوتاه‌ترین زمان ممکن به نتایج ملموس برسند. این اهداف با آموزش غیرمستقیم و از دور فاصله دارد اما بهتر است روزی به این مسیر برویم چون تاثیر بلند مدتی بر مخاطبانش دارد..
کارگردان فیلم «ماهی و گربه» همچنین کارگردانان ایرانی را در زمینه ساخت فیلم‌های صنعتی تازه کار دانست و گفت: چند سالی است که کارهای جدی‌تری در این زمینه انجام شده و ما هم به پیشرفت‌های خوبی رسیده‌ایم، اما هنوز با رقبای اصلی در جهان فاصله زیادی داریم که البته یکی از دلایل این است که قدرت ریسک پذیری نزد مدیران تصمیم گیرنده در این عرصه پایین است و همین باعث می‌شود که حضور خلاقیت در کارها پایین آید.
** اسکویی: داستانی‌سازها هنوز نمی‌دانند در فیلم‌ها باید چطور با صنعت رفتار کنند
مهرداد اسکویی از مستندسازان بین‌المللی سینمای ایران نیز که به دلیل حضورش در میان اعضای هیات داوران سومین دوره جشنواره فناوری و صنعتی، فیلم‌های این بخش را بررسی کرده است، گفت: به نظر من در بخش انیمیشن و تبلیغات می‌تواند اتفاق‌های خوبی بیفتد و در عین حال فیلمسازها در بخش داستانی هنوز خیلی نمی‌دانند که چه می‌خواهند و نمی‌دانند در فیلم‌های نیمه بلند داستانی باید چطور با صنعت رفتار کنند.
وی با تاکید بر اینکه سرمایه‌گذاری متولیان صنعت می‌تواند تاثیر زیادی در فیلمسازی صنعتی داشته باشد، ادامه می‌دهد: اگر بزرگان صنعت کشور زمینه‌سازی‌هایی برای سرمایه‌گذاری در کارهای نیمه بلند داستانی و کوتاه و حتی تجربی را به وجود بیاورند، مطمئنا ما در دوره بعدی فیلم‌های داستانی بهتری را شاهد خواهیم بود.
اسکویی با اشاره به اینکه حوزه فیلم مستند پتانسیل بالایی برای ارتباط با صنعت و فناوری کشور دارد، عنوان کرد: فکر کنم با بزرگتر کردن دایره ارتباط فیلمسازان با کارخانه‌ها، روابط عمومی‌ها با دقت و مطالعه بیشتری مستندسازهای این حوزه را برای کارهایشان انتخاب خواهند کرد.
*** مشاور وزیر صنعت: بعضی از فیلم‌های مستند غرور ملی را برمی‌انگیزد
سونیا پوریامین، که یکی از تهیه‌کنندگان ارشد صدا و سیما و همچنین مشاور رسانه ای وزیر صنعت، معدن و تجارت است نیز در این‌باره اظهار کرد: تعداد فیلم‌هایی که در حوزه ارتباطی صنعت و سینما وجود دارد و ما بخشی از آنها را در بخش مسابقه جشنواره فناوری و صنعتی دیدیم، اگرچه محدود است اما فیلم‌های خوب در بین آنها وجود داشت که دیدن‌شان باعث ایجاد غرور ملی و خودباوری ایرانیان می‌شود.
وی خاطرنشان کرد: به نظر می رسد در این زمینه سرمایه‌گذاری بسیار کم است در حالیکه اطلاع‌رسانی در این حوزه‌ها برای ایرانیان و سرمایه‌گذاران بسیار ضروری است.
پوریامین که یکی از مجریان باسابقه تلویزیون است، درباره کیفیت فیلم‌ها، تیزرها و مستند که برای حوزه صنعت ساخته می‌شود، گفت: در بخش تیزرها کارهای جذابی انجام می‌شود، ولی اکثرا کارها تقلیدی است اما با اجراهای بسیار قوی. در بخش مسابقه جشنواره، در زمینه پویانمایی هم تعداد کارها محدود بود اما در زمینه مستند کارهای شاخصی دیدم.
مشاور وزیر صنعت، معدن و تجارت توضیح داد: تحقیقات عالی و تصویربرداری منحصر به فرد و خلاقانه بود که این نشان می‌دهد هنرمندان کارآزموده ما آماده حضور در حرکت عظیم سازندگی و صادرات غیرنفتی در کشور هستند و بدون شک تاثیرگذارترین شیوه نیز فیلم و رسانه است. آرزو می کنم همه مسئولین به این امر قائل باشند و برای آن وقت گذاشته و بودجه در اختیار این بخش قرار دهند.
*** مشاور معاون علمی رییس‌جمهور: وزارتخانه‌ها و سازمان‌ها باید فیلمسازان صنعتی را بیشتر بشناسند
پرویز کرمی، مشاور معاون علمی و فناوری رییس جمهور و رییس ستاد فرهنگ‌سازی معاونت علمی نیز گفت: آثاری که به خصوص در جشنواره‌های تخصصی مانند فناوری و صنعتی می‌بینیم، نقش سازمان‌ها، معاونت علمی و فناوری و… را سنگین‌تر می‌کند، چون برای افزایش کیفیت آنها، فرهنگ‌سازی و سیاست‌گذاری لازم است. باید برنامه جامعی را در دستور داشته باشند تا بتواند برای ارتقای فیلمنامه‌نویسی، فیلمسازی و انیمیشن حمایت کند.
وی ادامه داد: این دوره‌ها باید توسط نهادهای مرتبط مانند خانه سینما، دانشگاه‌ها و … برنامه‌ریز شود تا این شاخه فیلمسازی را بهتر و بیشتر از گذشته مدنظر قرار گیرد. چرا که «فردا» چراغ راه آینده رشد و توسعه تکنولوژی، علم، فناوری و نوآوری خواهد بود.
رییس ستاد فرهنگ‌سازی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در ادامه با اشاره به فیلم‌های سه سال اخیر فناوری و صنعتی کشور که در بخش مسابقه جشنواره دیده است، گفت: با مرور این فیلم‌ها می‌توان متوجه شد که خیلی از افرادی که در این زمینه کار کرده‌اند و استعداد زیادی هم داشته‌اند غریب و مظلوم هستند. فکر می‌کنم سازمان‌های دولتی خصوصا معاونت علمی و وزارت صنعت، معدن و تجارت باید بیشتر این افراد را ببینند و بشناسند و به جامعه معرفی کنند.
کرمی با تاکید بر اینکه ارتباط خیلی ضعیفی میان فیلمسازان حوزه علم و فناوری با نهادهای درگیر و مرتبط وجود دارد، بیان کرد: باید تلاش کنیم این ارتباط شفاف‌تر، کوتاه‌تر و… باشد. فیلمسازها، تهیه کننده‌ها، مدیران و برنامه‌ریزان باید نشست‌های مشترکی داشته باشند تا ثمره آن را بیشتر و بهتر ببینیم. باید متوجه باشیم که توسعه رشد علم و فناوری در کشور زایشگر تکنولوژی‌ها و فناوری‌های نوین حرکتی همراه با توسعه خواهد بود و در این زمینه هنر و صنعت سینما در زمینه تاثیرگذاری و فرهنگ‌سازی حرف اول را می‌زند.
مشاور معاون علمی و فناوری ریاست جمهوری با ابراز خرسندی از اینکه جشنواره‌ای تخصصی برای دیده شدن این فیلمسازان وجود دارد، گفت: ما امروز در جشنواره فردا، فعالیت‌های خودجوش عناصر متعهد و متخصص حوزه فیلمسازی را در معرفی فناوری‌ها و صنعت‌های کشور دیدیم.
*** عظیمی: با یک دوربین، چند مصاحبه و یک گوینده‌ی خوش صدا فیلم جذاب تولید نمی‌شود
بهرام عظیمی، خالق انیمیشن‌های خلاقانه سیاساکتی که فرهنگ‌سازی و تاثیر بسیار قابل توجهی را در میان مردم جامعه داشت، نیز در ابتدای سخنانش استعداد جوانان فیلمساز در حوزه ساخت فیلم صنعتی و علمی را ستود و گفت: فیلم‌های برگزیده این حوزه که انتخاب شدند، فوق‌العاده خوب هستند و می‌توانند الگو باشند. البته فیلم‌هایی هم ساخته شده‌اند که با وجود صنعتی بودن، جذابیت و جنبه هنری ندارند. باید یادمان باشد ما فیلم می‌سازیم که جذاب باشند و مخاطب را به سمت خودشان بکشانند.
وی مهمترین مشکلی فیلم‌های صنعتی و فناوری را در بخش‌های هنری آنها دانست و تاکید کرد: فیلمسازان توجه نمی‌کنند که صرفا نباید با یک دوربین و چند مصاحبه و یک گوینده‌ی خوش صدا، یک اثر را تولید کنند.
این کارگردان شاخص انیمیشن یادآور شد: بخش هنری فیلم‌ها کم است و باید به جذابیت آنها افزود شود. کار فیلمساز این است که حتی سفارش دهنده را مجاب کند که انجام یک کار هنری دقیق بهتر است.
عظیمی با تاکید مجدد بر لزوم جذاب بودن فیلم‌های مرتبط صنعتی و فناوری برای مخاطب عام گفت: اضافه کردن جذابیت به کارهای صنعتی، می‌تواند مردم عادی که حتی با آن موضوع سر و کار ندارند را پای برنامه بنشاند. یادمان نرود که متاسفانه به دلیل مشکلات زیادی که در کشور داریم، بیشتر مردم دوست دارند برنامه خنده‌دار و کمدی ببینند، به همین دلیلی به شبکه‌هایی که سریال و از این قبیل برنامه‌ها نشان می‌دهند، روی می‌آورند. در این شرایط باید از همین فیلم‌های صنعتی با استفاده از چاشنی جذابیت توجه عموم مردم را به آنها جلب کنیم.
